Son haftalarda yalnızca verdiği kilolarla gündeme gelen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un bu sabah dünyada ilk haber oldu. Uluslararası haber ajanslarının sabah erken saatlerde arka arkaya geçtiği fotoğraflar büyük ses getirdi.
2
Kuzey Kore'nin 73. kuruluş yıldönümü başkent Pyonyang'daki gece yarısı gerçekleşen askeri geçit töreniyle kutlandı, 37 yaşındaki Kim Jong-un gri takım elbisesiyle kutlamalarda arz-ı endam etti.
3
Kuzey Kore resmi haber ajansı KCNA'nın Çarşamba gecesi Pyongyang'ın sembolü Kim Il-Sung meydanından servis ettiği fotoğraflardaki bir detay ise, gözden kaçacak gibi değildi.
4
Kim Jong-un'un izlediği askeri geçit töreninde, koronavirüse karşı mücadeleyi sembolize eden turuncu renkli koruyucu elbiseler giyen ve gaz maskeleri takan askerler yürüdü.
5
FÜZELER GÖRÜNMEDİ
Ordu birliklerinin ellerinde silahlar vardı ve binlerce asker silahlarıyla Kim Jong-un'u selamladı. Kuzey Kore ordusu bazı roket fırlatma rampalarını da kutlamalarda sergiledi.
6
Ancak daha önceki törenlerde olduğu gibi, Kim'in dünyayı titreten füzeleri törenlerde yer almadı. Reuters haber ajansı, Kuzey Kore'nin en son geçtiğimiz yıl Ekim ayında kıtalararası balistik füzelerini gösterdiğini hatırlatıyor.
7
RESMİ MEDYA KIZ KARDEŞTEN SÖZ ETMEDİ
Oldukça neşeli olduğu görülen ve zayıflığı ile dikkat çeken Kim Jong-un, koluna giren iki çocukla birlikte protokole yürüdü ve kalabalığa el salladı fakat törende konuşma yapmaması dikkat çekiciydi.
8
KCNA ayrıca, Kuzey Korelilerin sevgi gösterisinde bulunduğu Kim'in katıldığı resepsiyonun fotoğraflarını da dünyaya geçti. Kutlama yemeğinde Kuzey Kore üst yönetimi hazır bulundu ancak Kim'in kız kardeşi Kim Yo Jong yoktu.
9
CNN International, Kuzey Kore resmi medyasının kuruluş töreni haberlerinde Kim'in kız kardeşi ve sağ kolu Kim Yo Jong'dan hiç söz etmediğini vurguluyor.
10
ÜLKEYİ 'KALE'YE ÇEVİRME PLANI
Siyasi Büro üyesi ve Kore İşçi Partisi Merkez Komitesi sekreteri Ri Il Hwan, geçit töreninde yaptığı konuşmada, Kuzey Kore'nin 'devlet savunmasının bir ayağı olan Halk Ordusu'nu güçlendireceğini ve 'tüm ülkeyi bir kaleye' dönüştürmek için savunma sanayilerini hızlandıracağını duyurdu.
11
ÇİN RESMEN KUTLADI
Kuzey Kore'de havaifişeklerin patladığı tören beklendiği gibi Güney Kore'de de takip edildi, Seul Tren İstasyonu'ndaki televizyonların önünde birçok kişi vardı.
12
Çin resmi medyası ise, ülkenin lideri Xi Jinping'in Kuzey Kore'nin 73. kuruluş yıldönümü nedeniyle mevkidaşı Kim Jong-un'a kutlama mesajı gönderdiğini duyurdu.
13
BEKLENEN OLMADI
Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Kuzey Kore'nin, Trump yıllarında ekonomik nedenlerle cephaneliğini kullanamamasının ardından, Biden yönetimine baskı yapmak için füze ve diğer önemli silahları göstereceğine dair beklentiler olduğunu vurguluyor.
14
Ancak Güney Kore Ulusal Birleşme Enstitüsü'nden bir analist olan Hong Min, son geçit töreninin Kuzey'in iç sorunlarıyla dış politikada kışkırtıcı mesajlar vermeye kalkışamayacak kadar meşgul olduğunu gösterdiğini söyledi.
15
Kuzey'in sivil savunma birimlerini sergilemesinin son derece sıra dışı olduğunu söyleyen Hong, "Geçit töreni hükümetin yurt içinde birlik inşa etme ihtiyacı duyduğunu gösteriyor. Halk salgından kırılmış durumda ve sosyal şikayetler artıyor" dedi ve ekledi:
16
"Kuzey Kore, ekonomiyi ve selden zarar gören bölgeleri yeniden inşa etmek adına sivilleri seferber edebilmek için askeri disipline başvurmak zorunda. Liderlerin halkı cesaretlendirmesi ve motive etmesi için, televizyonları kaplayan geçit törenlerinde güç sergilemekten başka pek de fazla çareleri yok."
17
KUZEY KORE İÇİN BİLE OLAĞANDIŞI...
BBC'nin Seul muhabiri Laura Bicker, "Kuzey Kore'nin geçit törenleri iki amaca hizmet ediyor" deyip ekliyor: "Bazı durumlarda, bu tip törenler uluslararası yaptırımlara karşı çıkarak yeni askeri donanımları ve balistik füzeleri dış dünyaya göstermenin bir yolu olabilir.
18
Ancak çoğu durumda, özellikle zor zamanlarda, ülke içinden destek almanın bir yolu olarak kullanılır. Ülkenin bazı bölgeleri açlıkla mücadele etse bile, moralleri yükseltmenin ve kalabalıkları kitlesel güç gösterileri ve havai fişeklerle neşelendirmeye teşvik etmenin bir yolu olarak görülür.
19
Kırmızılar içindeki özel 'tehlikeli madde' birimi oldukça ilgi çekiciydi ve Pyongyang'ın halkına, Kovid-19'un yayılmasına karşı savaşın devam ettiğini göstermeye hevesli olduğunu düşündürdü.
20
Pyongyang, 12 ay içinde Kuzey Kore için bile olağandışı denilebilecek bir sıklıkta, üç geçit töreni düzenledi. Henüz aşılamanın başlamadığı bir ülkede salgın sırasında maskesiz kalabalığı başkentte toplama riskini bir düşünün. Her ne sebeple olursa olsun, Kim Jong-un bu riske değdiğini düşünüyor olmalı."
21
Şimdiye kadar tek bir koronavirüs vakası bile bildirmeyen Kuzey Kore, buna karşın tüm sınırlarını kapatmış durumda ve salgının önünü kesmek için çaba gösteriyor.
22
UYDUDAN GÖRÜNDÜ
Nükleer programı ve füzeleriyle dünyanın ödünü koparan Kuzey Kore'den gelen son uydu görüntüleri, Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) tarafından değerlendirildi.
23
Buna göre, Kuzey Kore'nin Yongbyon'daki nükleer reaktörünü yeniden faaliyete geçirdiğine dair veriler var. Tesislerde, nükleer silahlarda kullanılan plütonyumun üretildiğine inanılıyor.
24
IAEA'nın yayımladığı son raporda, nükleer reaktörün Temmuz ayından beri soğutma suyu boşalttığı, bunun da tesislerin faaliyette olduğuna işaret ettiği belirtiliyor.
25
5 megawatt güce sahip bir reaktörü olan Yongbyon'daki nükleer tesislerin, Kuzey Kore'nin nükleer programında önemli bir yeri var. IAEA'ya göre, Aralık 2018'den bu yana tesisler ilk kez faaliyete geçmiş görünüyor.
26
Dönemin ABD başkanı Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile o yıl Mayıs ayında Singapur'da bir araya gelmiş ve birkaç ay sonra tesislerde çalışmalar durmuştu.
27
SON DENEME 2017'DE
Kuzey Kore'nin nükleer silah üretme kapasitesi hakkında fikir sahibi olmak amacıyla uzmanlar Yongbyon tesislerini uzun zamandır uydu üzerinden gözetim altında tutuyor.
28
Kuzey Kore, 2009'da IAEA'nın denetçilerinden başkent Pyongyang'dan ayrılmalarını istemişti ancak kurum uydu görüntülerini inceliyor.
29
IAEA raporu ayrıca aynı tesislerdeki bir radyokimyasal laboratuvar hakkında da bilgi içeriyor. Kullanılmış nükleer yakıtların yeniden işlendiği laboratuvarın da Haziran'dan beri faaliyette olduğuna dair IAEA daha önce uyarıda bulunmuştu.
30
Raporda, laboratuvarın Şubat ayında faaliyete geçtiği, bunun da belli bir miktar kullanılmış nükleer yakıtı işlediği anlamında geldiği belirtiliyor.
31
IAEA, nükleer reaktör ve laboratuvardaki gelişmeleri 'çok tedirgin edici' olarak niteledi ve BM Güvenlik Konseyi kararlarının ihlali olarak değerlendirdi.
32
Kuzey Kore, IAEA'nin denetçilerini ülkeden çıkardıktan sonra nükleer silah geliştirmeye devam etmiş ve son nükleer denemesini 2017'de yapmıştı.
33
BICKER: PYONGYANG WASHINGTON'A MESAJ VERİYOR
BBC Seul muhabiri Laura Bicker, 'Pyongyang, Washington'un öncelikler listesine mi girmeye çalışıyor?' başlıklı analizine "Kim Jong-un, Donald Trump ile görüşmesinde Yongbyon nükleer tesislerini ana gündem maddesi yapmıştı" diyerek başlıyor:
34
"Tesisteki 5 megawatt gücündeki reaktör, Pyongyang açısından nükleer silah amaçlı plütonyumun ana kaynağı durumunda. Ancak birçok uzman, tesislerin eskidiğini söylüyor.
35
Müzakerelerde, Kuzey Kore'ye uygulanan yaptırımların gevşetilmesi karşılığında reaktörün kaldırılması önerisini Trump'ın reddettiği bildirilmişti. İki lider arasında Vietnam'da devam eden görüşmeler 2019'da bu nedenle son buldu.
36
Kim Jong-un, Ocak ayındaki bir konuşmasında nükleer silahlarını geliştirmekten söz etti. Nükleer savaş başlıklarının küçültülmesi, taktik silahların ve "devasa bir hidrojen bombasının" geliştirilmesi konusunda bilim insanlarının çalışma yürüttüğünü söyledi.
37
Şimdiye dek Kuzey Kore'nin bu projeler üzerinde çalıştığına dair fazla veri yoktu. Yönetim, ülkedeki gıda sıkıntısı ve ağırlaşan ekonomik durum üzerinde yoğunlaşmıştı. Bazı şeylerin değiştiği görülüyor.
38
Sadece uydu görüntüleri üzerinden uzmanların Yongbyon tesislerinde olup bitenlere dair net bilgi sahibi olması zor ancak IAEA raporu, yeniden başlayan faaliyetler için "çok üzücü" ifadesini kullanıyor.
39