Geçtiğimiz hafta içinde İngiliz Gıda Standartları Kurumu FSA’nın ekmek ve patates gibi nişasta içeren yiyeceklerin fazla pişirilmesi sonucunda akrilamid adı verilen kimyasal maddenin açığa çıktığını ve bunun yiyecekleri kanserojen hâline getirdiği yolundaki açıklaması, beslenme ve kanser ilişkisini yeniden gündeme getirdi. Uzmanlar, kanser riskinin azaltılması için pişerken kararmış yiyeceklerin tüketilmemesi konusunda uyarıda bulunuyorlar. Akrilamid maddesi sadece ekmek ve patateste değil, cips, kahve, bisküvi, mangal ette de ortaya çıkıyor.
 İnvenura Gıda Analiz ve Denetim Laboratuvarlarından Burak Karapınar, akrilamid maddesinin yiyeceklerdeki en önemli göstergesinin “kararma” olduğunu söyledi. 
SICAKLIK RİSKİ ARTIYOR
120 derece ve daha yüksek ısıda yapılan yapılan kavurma, kızartma, fırınlama gibi pişirme işlemlerinde sıcaklığın ve işlem süresinin uzamasının besinlerde Akrilamid oluşumunu arttırdığını anlatan Karapınar “Örnek verilmesi gerekirse, patates kızartması riskli ürün grubunda yer alırken haşlanmış patatesin akrilamid riski içermez. Kahve, patates kızartması, cipsler, bisküvi, kraker, ekmek, hamur işleri, kahvaltılık tahıllar gibi ürünler, yapıları ve hazırlanma metotları gereği yüksek oranda akrilamid içerebilen ürünler grubunda yer almaktadır” dedi.


EVDE DE  PİŞİRMEK ÇÖZÜM DEĞİL

Yiyeceklerin pişirme sırasında şekerin ve proteinin yapıtaşı olan asparjin adlı maddenin yüksek kimyasal tepkimeye girmesi yüzünden “karardığını” dolayısıyla kanserojen hâle geldiğini belirten Burak Karapınar “Burada üzerinde durulması gereken nokta, evde uygulanan pişirme işlemi ile ticari işletmelerde uygulanan arasında bir fark olmadığıdır. Mesela ekmeğin ya da herhangi bir hamur işinin evde veya fırında yapılması “akrilamid” oluşumu açısından bir farklılık oluşturmaz. Yani her ikisi de kanserojen olabilir” diye konuştu. 

AKRİLAMİD DNA’YI BOZUYOR

 Hayvan deneylerinde akrilamidin DNA hasarlarına, sebep olduğu görüldü ve bu sebeple de Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) tarafından insanlar için muhtemel karsinojen olarak nitelendirildi. Genel bir kural olarak “akrilamid”, oldukça kuru ve kahverengi-sarı bir yüzey oluşturana dek ısıtılan yüksek nişasta oranına sahip yiyeceklerde meydana gelir. 

AZ PİŞMİŞ İYİDİR

Burak Karapınar “Evde yapılan pişirme işlemlerinde kararmanın önüne geçmek, kızartma yerine haşlama tercih etmek, mangal ya da ızgarada çok pişmiş yiyecekleri  az tüketmek, eti, tavuğu, balığı çok kurutana kadar pişirmemek çözüm olabilir. Ayrıca dışarıdan satın alınan ürünlerin aşırı pişmiş, kızarmış ve özellikle yanmış olmamasına dikkat etmek de riski biraz olsun azaltır” dedi.