Yakın dönemde birçok davaya konu olan ve kamuoyunda bir karışıklığa neden olan şirketiniflas erteleme durumunu ve ondan sonra doğacak hukuki süreci Avukat Emine Mersinoğlu Özaktaç'a sorduk. Mersinoğlu'nun uzmanlık alanı olan bu konuda yüzbinlerce kişiyi ilgilendiren aydınlatıcı bilgilere ulaştık. 

İşte o röportaj:

Öncelikle bir şirketin iflas erteleme istemesi ne anlama geliyor?

Bir şirketin iflas ertelemesi istemesi demek, mali açıdan bilançosunda yer alan aktif değerleri pasif değerleri karşılayamayan bir şirketin yani borca batık olan bir şirketin bir iyileştirme projesi kapsamında batıklık durumundan çıkabilmek için mahkemeden bir fırsat talep etmesi diyebiliriz.

İYİLEŞTİRME PROJESİ

Bir şirketin mahkemeden iflas erteleme kararı alabilmesinin şartları nelerdir?

İflas ertelemesi kararı verilebilmesi için öncelikle şirketin borca batık olması yani varlık ve alacaklarının borçlarını karşılayamamış olması ve bu batıklıktan çıkabilecek bir iyileştirme projesinin olması gerekir.

Yani şirket, teknik olarak iflas edecek durumda bulunmalı ve şirketin elinde makul ve mahkemeyi ikna edebilir bir ödeme (borcu kapama) projesi olması gerekir.

4 YILA KADAR ERTELEME VEREBİLİR

İflas erteleme süresi ne kadardır?

Öncelikle iflas ertelemesi için mahkemeye başvurulduğunda mahkemeden tedbir talep edilmekte ve kayyım atanmaktadır; bu karar verildiğinde şirketler aleyhinde başlatılan yasal takipler durmaktadır. Yargılama sonunda mahkeme iflas ertelemesine karar verir ise o halde 1 yıl süre ile iflas ertelenmiş olur ve bu süreçte kayyım idaresindeki şirkete haciz yapılamaz. 1 yılın sonunda mahkemenin kayyım raporu ve iyileştirme projesinin uygulanıp uygulanmadığı konusunda kanaatine göre 1’er yıllık olmak  üzere 4 yıla kadar erteleme verebilir.

ADİ ORTAKLIKLAR ERTELEME TALEBİNDE BULUNAMAZLAR

Kimler iflas erteleme başvurusunda bulunabilir?

Anonim Şirketler, Limited Şirketleri, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketleri, Kooperatifler iflas ertelenmesine başvurabilirler. Bunun dışında kalan adi ortaklıklar ve diğer şirketler iflas erteleme talebinde bulunamazlar.

HUKUKİ BİR GÖRÜŞ ŞART

- İyileştirme projesi nedir? Ne gibi özellikler barındırmalıdır?

İyileştirme projesi, teknik detaylara girmeden mali yapısı bozulmuş olan şirketin içinde bulunduğu durumdan çıkmak için yapacağı veya yapması gereken ticari ve işletmesel kararların yer aldığı plana verilen addır.

İyileştirme projesi, bir finansal yönetim, işletme yönetimi ve hukuki projeksiyon belgesidir. Biz müvekkillerimize kabul edilebilir ve iflas ertelemesi kararı verilebilir bir proje hazırlamak için ayağı yere basan fikirlerin finansal-işletmesel ve hukuki bir görüş ile hazırlanmasını tavsiye ediyoruz.

Yani bahsettiğimiz projenin, Nasrettin Hoca fıkrasındaki gibi bahçeye diken ektim, koyunlar oradan geçerken yünleri takılacak, ben o yüzleri toplayıp ip yapıp satacağım... tarzı değil de her okuyanda olumlu bir kanaat oluşturacak bir iyileştirme projesi olmalıdır.

HACİZ TEHDİDİ HANGİ DURUMDA OLUR

- Borca batıklık ne demektir?

Borca batıklık, yukarıda da değindiğimiz gibi, şirketin tüm varlıkları nakde çevrilse dahi mevcut borçlarını karşılayamadığı duruma denilmektedir. Burada önemli bir husus, şirketin alacak borç dengesindeki vade uyumsuzluğu borca batıklık olarak anılmamaktadır. Mesele sizin 5 milyon TL 1 yıl vadeli alacağınız varken 5 yüzbin TL 1 hafta vadeli borcunuz vardır. Bu durum borca batıklık değildir. Bu durumda şirketiniz haciz tehdidi altındadır fakat borca batık değildir.

Borca batıklık için şirketin yapılan değerlendirmesinde şirketin durum varlıklarının yani demirbaşları – marka vs gibi tüm değerleri – ile kısa ve uzun vadeli alacakları toplamının mevcut toplam borçtan az olması gerekir. Eğer böyle bir durum varsa o şirket borca batık denilebilir.

İflas erteleme kurumunun yararları nelerdir?

Birçok firma uzun yıllar ticari faaliyetlerini sürdürürken gerek operasyonel riskler gerek finansal riskler gerekse de sair dış etkenler yüzünden ekonomik çöküntü yaşamaktadırlar. Genetik kodlarında ciddi başarılar yer alan firmaların, konjoktürel bir nedenle batması, merkez değerleri ve peştamaliye değerlerinin sıfırlanması ve yıllara yayılan ticari itibar kredileri nedeniyle, batarken de birçok firmayı batışa sürüklemeleri tüm ekonomiye zarar vermektedir.

EKONOMİYE KATKI

Tüm modern hukuk sistemlerinde iflas erteleme ve yeniden yapılandırma müessesleri yer almaktadır. Bu nedenle, firmaların bir anda haciz ve iflas tehdidi ile yok edilmesi yerine, profesyonel yöneticiler ve mahkeme nezaretiyle onlara bir iyileştirme şansı olarak dizayn edilmiştir. Uygulamadaki bazı kötü örnekler sadece uygulayıcıları bağlar ve kuruma bence halel getirmez. Kanaatimce iflas erteleme kurumu ekonomi için toplam faydaya katkı sağlamaktadır. 

İflas erteleme başvurusunun erken yapılmasının faydaları nelerdir?

İflas erteleme başvurusu erken veya geç değil, aslında zamanında yapılmalıdır. Nedir bu zaman? Şirket aktif-pasif dengesinin bozulduğu ve mevcut ödeme vadeleri ile bunun düzelmeyeceğini anladığı anda bu kuruma başvurması gerekir. Malum ticaret kanunu da basiretli tacir kanunu ile sermaye şirketi yöneticilerinin bunu ön görmesi gerektiğinin altını çizmektedir.

ALACAKLILARIN DURUMU

İflas ertelemesinde alacaklıların durumu nasıldır?

İflas erteleme kararı veya tedbir kararı verildiği anda başlamış olan icra takipleri durur; yeni takipler de başlamaz. Bu açıdan şirket iflas erteleme sürecinde takip dışı hale gelir. Bu ilk planda alacaklılar açısından olumsuz olsa da iflas eden bir şirketten hiçbir şey alamama riskine karşılık iflas ertelemesi karar verilmiş şirketin iyileşmesi durumunda tüm alacağını tahsil edebileceği gibi ticaretine de devam edebilecektir.

Uygulamada iyileşme gayretindeki iflas erteleme kararı alan şirketler ödeme planını değiştirerek veya belli ıskontolar talep ederek borçlarını ödemektedirler. Bununla beraber alışverişlerine de devam etmektedir.

BAĞIMSIZ CEO SİSTEMİ

Türk hukuk sistemindeki iflas erteleme müessesine ilişkin mevcut düzenleme nihai amacın elde edilmesi için gerçekten elverişli mi? Bu konudaki şahsi kanaatiniz nedir?

Bence hukuk sistemimizdeki düzenleme, iyi niyetli uygulandığı zaman nihai amaç olan ticari şirketlerin borca batıklıktan kurtarılması ve iyileştirilmesi amacına uygundur. Burada altı çizilecek olan husus atanan kayyımın sektör, piyasa ve uygulama bilgisinin üst seviyede olmasıdır. Aslında mevzuatımızda, ABD’de uygulanan bağımsız CEO sistemi gibi bu sistemin uygulanmasına özünde yasal bir engel yoktur. Hatta mevzuat buna da uygundur. Ancak uygulamada bu sistemin yerleşmesi mahkemelerin kararları ile olacaktır kanaatindeyim. Hatta ABD’de sürecin sonunda şirketler bahsi geçen CEO’lar ile çalışmaya devam etmektedir.