MUĞLA’nın Köyceğiz İlçesi’ndeki palmiye merkezinin sahibi, Türkiye Tabiatı Koruma Derneği (TTKD) Onur üyesi ve Türk Botanik Bahçeleri Birliği üyesi Dr. Ragıp Esener, 2005 yılında Mısır’dan ithal edilen palmiyelerle Türkiye’ye giren kırmızı palmiye böceğinin, ülkenin güneyindeki kentlerde yayıldığını söyledi. Zararlının görüldüğü ağaçların kuruduğunu kaydeden Esener, "Hastalık, Antalya, Adana, Muğla, İzmir ile bütün güney illeri ve İstanbul’da salgına dönüştü. Palmiyeden sonra Agav (Sabırlık bitkisi) ağaçlarını da tehdit ediyor" dedi.
Malezya’da ilk kez 1980 yılında hindistancevizi ağaçlarında görülen 'Kırmızı Palmiye Böceği' zararlısı, önce Suudi Arabistan’a, buradan da ihraç edilen hurma fidanlarıyla Birleşik Arap Emirlikleri’ne ve 1994’te de Mısır’a sıçradı. 1996 yılında Mısır’dan ihraç edilen Arap hurma ağaçları ile İspanya’ya kadar ulaşan böcek, 1999’da İsrail’de de görüldü. 2005 yılında ise Mısır’dan ithal edilen hurma ve palmiye ağaçları ile de Antalya üzerinden Türkiye’ye yayılan zararlının görüldüğü ağaçlar kurumaya başladı.
YUMURTALARINI PALMİYELERE BIRAKIYOR
Ağaçların özüyle beslenip çiftleşen böceğin, palmiye yapraklarına 160 ile 200 arasında yumurta bıraktığına dikkat çeken Dr. Ragıp Esener, "Yumurtalardan çıkan küçük larvalar palmiyenin içini kemirerek bitiriyor. Büyüdüklerinde üzerlerine palmiye liflerinden bir koza örüyorlar. Bu kozanın içinde de evrimlerini geçirerek larva böcek haline dönüşüyor ve uçarak palmiye dışında çiftleşiyorlar. Dişiler, yine palmiye yaprakları arasına yumurtlayarak döngüyü devam ettiriyor. Ülkemize bu hastalık 2005 yılında girdi. Bunun ilk ihbarını biz palmiye merkezi olarak ilgili bakanlığa yaptık. Fakat bakanlığın çok geç önlem alması nedeniyle hastalık hızla yayıldı. Bugün maalesef Antalya ile Adana, Muğla, İzmir ile bütün güney illeri ve hatta İstanbul’da da hastalık yayıldı. Geçen hafta İstanbul’da 60’ın üzerinde palmiye kesilerek imha edildi" diye konuştu.
FARK EDİLMESİ ÇOK GÜÇ
En büyük sıkıntının palmiyenin içinde böcek olup olmadığının önceden anlaşılamadığını belirten Esener, "Hastalığın erken tanısı çok zor. Ancak palmiye öldükten sonra ortaya çıkıyor. Bu nedenle ağaçların zamanında ilaçlanması gerekiyor. Aç kalan böcekler, 'Agav' dediğimiz Sabırlık bitkisine bile zarar veriyor. Palmiyeler biterse bu böcekler başka yaşam alanları bulacak. Ben, bu böceği Fethiye, Dalaman, Ortaca, Köyceğiz, Marmaris, Bodrum, Milas ve Yatağan’da gördüm" dedi.
HASTALIKLI AĞAÇLAR İMHA EDİLMELİ
Son günlerde özellikle Dalaman’da hastalıklı ağaç sayısında artış görüldüğünü savunan Ragıp Esener sözlerine şunları ekledi:
"Havalimanına giden yolun orta refüjünde hastalıklı palmiye ağaları görmek mümkün. Hatta kaymakamlık binasının önündeki bahçede bulunan palmiyenin içi kurumuş ve ağaç kendiliğinden devrilmiş olmasına rağmen günlerdir buradan kaldırılıp imha edilmemiş. Hal böyle olunca da içindeki tüm böcekler başka palmiyelere giderek onların da kurumasına neden olacaktır. Hastalıklı palmiyeler mutlaka imha edilmeli."
Öte yandan, Marmaris ve Köyceğiz’de görülerin hastalıklı palmiyelerin, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü ekipleri tarafından imha edildiği öğrenildi.