Geçen 136 yılda restore edilmeyen ve şu ana kadar 5 milyon lira ödenekle mutfağı ve hamam onarımı tamamlanan, 72 ayrı yapıdan birinin bile ayakta kalamadığı sarayın tüm restorasyonu Milli Saraylar Daire Başkanlığı tarafından yapılacak. Osmanlı İmparatorluğu’na 92 yıl başkentlik yapan Edirne’deki saray, Sultan 2’nci Murat tarafından Tunca Nehri’nin iki kolu arasında kalan ada üzerinde 1450 yılında yapılmaya başlandı. Sultan 2’nci Murat’ın ölümüyle kısa süre yarım kalan saray kompleksi, daha sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından genişletilerek 'Saray-ı Cedid-i Amire' adını aldı. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman ve 4’üncü Mehmet’in emri ile yapılan ek yapı ve yenilemelerle Edirne Sarayı görkemli bir boyut ve işlev zenginliği kazandı.
72 ayrı yapının bulunduğu sarayda, 117 oda, 21 divanhane, 18 hamam, 8 mescit, 17 büyük kapı, 13 koğuş, 4 kiler, 5 matbah ve 14 kasır bulunuyordu. Ancak, sarayın büyük ölçüde yok oluşuna 1878 yılındaki Rus işgali sebep oldu. 19’uncu yüzyılın başından itibaren askeri malzeme ve cephanenin depolandığı saray, Edirne Valisi Cemil Paşa’nın verdiği emirle 18 Ocak 1878’de ateşe verildi. Yangın 3 gün sürdü.
Edirne Sarayı’ndan günümüze Adalet Kasrı, Kum Kasrı Hamamı, Cihannüma Kasrı (padişah makamı), Matbah-ı Amire (Saray mutfakları) ve Bab-üs Saade’nin (kapı) kalıntıları kaldı.
2009’A KADAR ÇİVİ BİLE ÇAKILMADI
O tarihten 2009 yılına kadar herhangi bir restore çalışması yapılmayan Edirne Sarayı, aynı yıl kente vali olarak gelen Mustafa Büyük’ün gayretleri sonrasında proje yapılarak restore edilmeye başladı. Milli Saraylar Daire Başkanlığı, restorasyon için İl Özel İdare ile protokol yapıp, 5 milyon liralık ödenek sağladı. Yapılan kazı ve restoran çalışmaları sonrasında mutfak ve hamam yeniden onarıldı.
Edirne’ye geçen ay atanan Dursun Ali Şahin, restorasyonda 4 farklı kurum olduğu için yavaş ilerlediğini ifade ederek, tüm restoran işlerinin bundan sonra TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı’na verileceğini açıkladı. Edirne için sarayın çok önemli olduğunu kaydeden Vali Şahin, şöyle dedi:
"Şimdi esas olan, Saray içindeki binaların yapımı. Edirne için son derece önemli bir konu. Şu anda oraya sahip olan 4-5 kurum var. Bu kadar kurumla beraber bu iş olmaz. Bunu teke indirmenin en doğru karar olduğuna inandık. Bunun için buraya İstanbul’dan Saraylar Daire Başkanı geldi. Saraylar başkanıyla da burada görüştük. İl Özel İdaresi, Hazine, Edirne Belediye Başkanlığı ve Devlet Su İşleri var. Bunların hepsini biz TBMM tahsis edeceğiz. Edirne Sarayı’nın bulunduğu alanı TBMM’ye tahsil ederek, maddi yönden bir sıkıntıları olamayan kuruma vermek istiyoruz. Projelerini yapıp inşallah, bu projeyi sağ salim Edirnelilere sunacaklar. Biz de o günleri hararetle bekliyoruz. Bu konuda bazı görüşmeler yapıldı. Şu ana kadar giden görüşmeler müspet netice alındı. İnanıyorum ki bayramdan sonra esas bu konudaki karar çıkmış olacak ve bütün tahsisler Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yapılmak kaydıyla orada sarayın yapılmasıyla ilgili bütün hizmetler yapılacak."
KAZILARI SÜRÜYOR
Bahçeşehir Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Öğretim üyesi ve Edirne Yeni Saray Kazısı Başkanı Doç.Dr. Mustafa Özer başkanlığındaki ekibin Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle 2009 yılında başlattığı kazı çalışmalarını sürdürüyor.
FOTOĞRAFLI
