Türkiye imalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Kasım ayında 48.8'e gerileyerek, imalat sektöründe daralmanın üst üste dokuzuncu aya taşındığını gösterdi.
IHS Markit tarafından İstanbul Sanayi Odası (İSO) için hazırlanan imalat PMI, Ekim ayında 49.8'e yükselerek Şubat ayından beri en yüksek değeri görmüştü. Endekste 50'nin altındaki değerler daralmaya, üzeri ise büyümeye işaret ediyor.
İmalat sektöründe istihdam artışı ise 51.1'e gerilese de üst üste dördüncü ay artış kaydetti. Yeni ihracat siparişleri Kasım'da 50.7'den 52.2'ye yükselerek artışını üst üste ikinci aya taşıdı. Girdi fiyatları ise 72.7'ye yükselerek Ocak 2014'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
İmalatçıların aldığı yeni siparişleri gösteren alt endeks Kasım'da 1.9 puan gerileyerek 47.0'a indi.
İmalat sektöründe Mart ayından bu yana gerileyen üretim ise bu daralmayı devam ettirdi. Üretim alt endeksi Ekim ayındaki 48.8 düzeyinden 47.9'a indi.
Satın alma faaliyetleri ise Ekim ayında 52.7 ile genişleme kaydetmesinin ardından Kasım ayında 49.9'a inerek yeniden bir daralma yaşadı. Ekim ayındaki satın alma faaliyetleri neredeyse son iki yılın en yükseği olarak kayda geçmişti.
İmalatçıların mamul mal stoklarındaki daralma devam etti ve onuncu ayına girdi. Ekim'de 48.9 olarak gerçekleşen alt endeks, Kasım'da 46.8'e geriledi.
İmalatçıların mamul mal fiyatlarındaki artış devam ederek 58.6'ya yükseldi ve Şubat 2014'ten bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. Bu artış Ekim ayında 53.6 olarak gerçekleşmişti.
İmalat PMI istihdam, üretim, yeni siparişler, girdi stokları ve tedarikçilerin teslim süreleri alt endekslerinin ağırlıklandırılması yöntemiyle hesaplanıyor.



Tüketici güveninde sert düşüş 
 
Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 16,43 gerileyerek 69,22 değerini aldı. Endeks Kasım ayı ön endeksi ile hemen hemen aynı seviyede bulunuyor.
Endeksi oluşturan soruların detayına baktığımızda, tüketicinin hem mevcut durum algısında hem de geleceğe ilişkin beklentilerinde bir gerileme ortaya çıktığı gözleniyor.
Bir önceki ay jeopolitik ve siyasi gelişmeler, hammadde fiyatlarında artış, Moody’s not indirimi, FED’in faiz arttırım ihtimali ile finansal piyasalarda yaşanan gerginlik gibi faktörlerle düşen bir tüketici güveni ile karşılaşmıştık.
Kasım ayında bu etkilerin belli bir ölçüde devam ediyor olmasının yanı sıra ABD seçimleri sonrası tüm gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de döviz kurları ve tahvil faizlerdeki hızlı yükseliş tüketici güvenindeki gerilemenin en önemli nedenleri arasında yer alıyor denilebilir.
Bu çerçevede, Bloomberg HT Tüketici Beklenti Endeksi de Kasım ayında yüzde 18,25 gerileyerek 76,10 değerini alıyor. İçinde bulunduğumuz dönemin dayanıklı tüketim malları ile konut ve otomobil alımı için uygunluğunu ölçen Bloomberg HT Tüketim Eğilimi Endeksi ise yüzde 1,85 gerileme ile 68,04 değerini alıyor.
Tüketim Eğilimi Endeksi’nin yılın ilk yarısına göre oldukça yüksek seyrettiğini izliyoruz. Bu eğilimin konut ve otomobil satışlarında gerçek verilere döndüğünü izledik. Faizlerde düşüş ve tüketimi canlandırmaya yönelik tedbirlerin bu gelişmede etkili olduğu gözleniyor.
Sonuç olarak, Ekim ayından sonra Kasım ayında da tüketici güveninin düşüyor olmasına karşın tüketim eğiliminin geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüksek olması yılın son çeyreğinde iç talebin büyümeye belli bir ölçüde katkısı olabileceğine işaret ediyor.