Türk Lirası, euro/dolar sepetine karşı Mart 2009’dan bu yana en sert günlük değer kaybını yaşarken euro/dolar paritesi 1.2529 oldu. Euro/TL de 3.0242’ye kadar yükselirken, günü 2.96 seviyesinde kapattı.
Gelişmekte olan ülkelerin para birimleri ve borsalarında kayıplar artarken, bist 100 Endeksi, 78,844 puana kadar geriledi, ardından yüzde 4.36 kayıpla 12 Kasım’dan bu yana en düşük seviye olan 79,191.19 puandan kapandı. Düşüşe, yüzde 6’nın üzerinde gerileyen bankacılık hisseleri ve Rusya’dan önemli gelir sağlayan şirketlerdeki yüzde 8’e yakın değer kaybı öncülük etti.
Gelişen ülke kurlarında geçen hafta sonundan itibaren görülen huzursuzluk, dün rubledeki değer kaybının şiddetlenmesiyle bu ülkelerin para birimlerini de sarstı.
Kalıcı görünmüyor...
Geçen hafta sosyal medyada Rus rublesinin grafikleri, analistlerce “büyük risk” başlığıyla dolaşmaya başlamıştı. Bu hafta Rusya Merkez Bankası’nın gece yarısı aldığı, politika faizini yüzde 10.5’den yüzde 17’ye yükseltme kararı, rublenin hızlı düşüşünü önlemeye yetmedi. Beraberinde gelişmekte olan ülke para birimleri de geriledi. Dolar/TL paritesi 2.4140’la tarihi zirveyi gördükten sonra, dün TCMB’nin adımlarının da etkisiyle 2.36’lı seviyelere çekildi.
Piyasalarda dalgalanmanın bir süre daha devam etmesi öngörülüyor. Deneyimli piyasa uzmanları, petrol fiyatlarındaki düşüşün yılın ilk yarısında Türkiye’yi öne çıkarmasını beklediklerini belirtirken, Dolar/TL’deki yükselişi kalıcı bulmuyor. 2.40 seviyeleri dolarda önemli bir direnç. Bu seviyenin üzerinde kalıcı hareket zor görünüyor.
Merkez Bankası, emtia fiyatlarındaki düşüşe güvense de aldığı kararlarda tedbiri elden bırakmıyor. Geçen hafta açıklanan “Merkez Bankası 2015 yılı Para ve Kur Politikası”nda BaşkanErdem Başçı, enflasyon cephesinde gözle görülür iyileşme görünceye kadar para politikasındaki sıkı duruşun korunacağı görüşünü yineledi. TCMB olağan görüşünü korurken, politika faizinde indirim için enflasyonda kayda değer iyileşme gerektiğini bir kez daha vurguladı.
Ancak beklenen bu iyileşmenin petrol fiyatlarındaki düşüşün de katkısıyla 2015’in ilk aylarında başlayacağı ortaya konuldu. Bunun yanında faiz indirimi için küresel risk iştahının imkan vermesinin de altı çizildi. Piyasalardaki genel beklentilere baktığımızda, 2015 için faiz indirimi öngörüsünün hâlâ korunduğunu görüyoruz. TCMB’nin küresel gelişmeleri de göz önünde bulundurarak yılın ikinci çeyreğinde bir faiz indirimine gidebileceği dile getiriliyor. Bunun da düşen enflasyona bağlı olarak yapılacağı dile getiriliyor. Piyasalarda beklenmedik gelişmelerin yaşanması halinde ise TCMB’nin kurdaki oynaklığı aktif bir likidite yönetimi ile kontrol edebileceği dile getiriliyor.
Son dakika hamlesi
Bu arada Merkez Bankası’nın enerji ithalatçısı KİT’lerin döviz ihtiyacının gerekli görülen kısmının, Hazine ve TCMB tarafından doğrudan karşılanmasına başlayacağı açıklaması ve likitide sıkılaştırma adımları ile dün dolar/TL’deki yükselişi terse döndürdü.
Petrol 11 ayda % 46 düştü
Brent petrolünün varil fiyatı Temmuz 2009’dan bu yana ilk kez 60 doların altına indi. Brent petrolü yıl başından bu yana yüzde 47 değer kaybetti. Birleşik Arap Emirlikleri Enerji Bakanı, fiyatlar 40 dolar/varil seviyesine gerilese bile OPEC’in üretimi düşürme kararı almayacağını söylemesiyle düşüşün derinleştiği görülüyor. Analistler petrolün 2015’de 50 dolar/varil seviyesini görebileceğini belirtiyor.
‘Kur dengesini bulur’
Doların rekor kırmasını değerlendiren Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, “Kur piyasada kendi dengesini bulacaktır, dokunmamak lazım. Kur için güçlü müdahalelerle tedbir alınması gerektiğine inanmıyorum” dedi.
Petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisini değerlendiren Zeybekci, “2015 itibariyle ortalama petrol fiyatı 75 dolar olursa cari açığa olumlu katkı 12 milyar dolar civarında olacak. Petrol fiyatları 2015’te ortalama 75 dolar olursa enflasyonu 1.5 puan aşağı çekecek” diye konuştu.
Fitch’in öngörüsü
Fitch, petrol fiyatındaki düşüşün Hindistan ve Türkiye üzerinde baskıları hafifleteceğini bildirdi. Fitch 16 Aralık’ta yayınladığı 2015 Görünüm Raporu’nda, ülke kredi notlarında pozitif ve negatif görünümlerin 2013 sonuna göre daha dengeli olduğunu hatırlattı. Fitch, küresel ekonomide büyümenin 2014’e göre küçük bir değişim göstereceğini öngörürken, 2015’teki büyümeyi güçlenen ABD ekonomisinin yönlendireceğini tahmin ederken, Euro Bölgesi’nin 2015’de iyileşme gösterse de zayıf büyüme ortaya koyacağını öngördü.
Bugünkü Fed toplantısı önemli
Beklenti, Fed’in yarınki toplantıda ilk faiz artışının 6 ay sonra gerçekleşeceğine dair sinyal vermesi yönünde. Artışın zamanlaması verilere bağlı olsa da, bu durumda gelişen ülke kurlarında baskının sürmesi ve oynaklığın artması kaçınılmaz. Piyasalardaki dalgalanmanın ABD ekonomisini de etkileyeceği, bu yüzden toplantıda Fed’in ‘makul bir süre daha’ ifadesini koruması beklentiler arasında. Bu durumda gelişen ülke kurları biraz rahatlar. Ama Rusya’nın durumu netleşmedikçe TL’nin ciddi toparlanması zor.
