Ali RUHLUEL - LEFKOŞA / - KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis'in üzerinde mutabık kaldığı ve çözüm müzakerelerinin başlamasını sağlayan "Ortak Açıklama", vatandaşlık, egemenlik ve kurucu devletlerin yetkilerine bazı açıklıklar getiriyor. Ortak açıklama, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Kıbrıs Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis'in ilk görüşmesinin ardından, görüşmenin yer aldığı ara bölgedeki binanın önünde Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Temsilcisi, Kıbrıs'taki BM İyi Niyet Misyon Şefi Lisa Buttenheim tarafından okundu. Buttenheim, basın toplantısında, liderlerin toplantısının sıcak ve dostane bir ortamda geçtiğini, liderlerin, temsilcilerine bu hafta içerisinde görüşme talimatı verdiğini söyledi. 7 MADDELİK ORTAK AÇIKLAMA Ortak açıklama 7 maddeden oluşuyor. İlk maddede mevcut durumun kabul edilemez ve devamı halinde hem Kıbrıslı Rumlar, hem de Kıbrıslı Türkler için olumsuz sonuçlar doğuracağı kaydediliyor. Liderlerin, demokratik ilkelere, insan haklarına, temel özgürlüklere, birbirlerinin ayrı kimlik ve bütünlüğüne saygı gösteren, AB içinde birleşik bir Kıbrıs'ta bir çözümün öncelikle ve özellikle Kıbrıslı Türklere ve Kıbrıslı Rumlara genelde ise tüm bölgeye olumlu etki yapacağını teyit ettiği belirtiliyor. Liderlerin sonuç odaklı yapılandırılmış müzakerelere yeniden başlama yönünde kararlılıklarını ortaya koyduğu kaydedilen ortak açıklamada, üzerine uzlaşıya varılamayan tüm ana konuların masada olacağı ve bağlantılı ele alınacağı belirtiliyor. Liderlerin en erken zamanda anlaşmaya ulaşma ve ortaya çıkacak anlaşma taslağını ayrı fakat eşzamanlı referanduma götürmeyi hedefleyeceği belirtiliyor. Anlaşmanın ilgili Güvenlik Konseyi Kararları ve Üst Düzey Anlaşmalarda belirlendiği gibi siyasi eşitliğe dayalı, iki toplumlu, iki bölgeli federasyon temelinde olacağı kaydediliyor. Birleşik Kıbrıs'ın, Birleşmiş Milletlerin ve Avrupa Birliği'nin üyesi olarak tek uluslararası hukuk kişiliğine ve BM Şartı çerçevesinde tüm BM'ye üye ülkelerin sahip olduğu egemenlik olarak tanımlanan ve Kıbrıs Türk ile Kıbrıs Rumlardan eşit olarak neşet edecek tek egemenliğe sahip olacağı ifade ediliyor. Açıklamada “(bu egemenlik) Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerden eşit olarak neşet edecektir" ifadesi bulunuyor. Federal Yasalar tarafından düzenlenen tek bir Birleşik Kıbrıs Vatandaşlığı olacağı belirtilen ortak açıklamada, Birleşik Kıbrıs vatandaşlarının aynı zamanda Kıbrıslı Rum Kurucu Devlet ya da Kıbrıslı Türk Kurucu Devleti'nin vatandaşları olacağı da belirtiliyor. Statünün “dahili" olacağı Birleşik Kıbrıs vatandaşlığının yerini ikame etmeyeceği ancak tamamlayıcı olacağı kaydediliyor. YETKİLER Federal hükümetinin yetkileri ile belirlenmiş yetkilerle açıkça alakalı olan hususların yanında kurucu devletlerin yetkilerinin anayasada tayin edileceği kaydedilen ortak açıklamada, “Kurucu devletler tüm yetkilerini tam ve geri döndürülemez bir biçimde federal hükümetin tecavüzüne maruz kalmadan kullanacaktır” ifadeleri yer alıyor. Federal yasaların Kurucu devletlerin yetki alanlarındaki konularda kurucu devlet yasalarını tecavüz etmeyeceği; kurucu devlet yasalarının da federal hükümetin yetki alanındaki konularda federal yasalara tecavüz etmeyeceği kaydedilen ortak açıklamada, bu konuda oluşacak ihtilafların Federal Anayasa Mahkemesi tarafından karara bağlanacağı ifade ediliyor. Bir tarafın diğer taraf üzerinde otorite veya hukuki selahiyet iddiasında bulunamayacağı da belirtiliyor. Birleşik Kıbrıs Federasyonunun iki tarafta eşzamanlı yer alacak referandumda anlaşmanın onaylanması sonucu ortaya çıkacağı kaydedilen ortak açıklamada, Federal Anayasa'da Birleşik Kıbrıs'ın iki eşit statüye sahip, iki kurucu devletten oluşacağının saptanacağı kaydediliyor. AB PRENSİPLERİ TÜM ADADA GÖZETİLECEK Ortak açıklamaya göre, Federasyonun, iki bölgeli, iki toplumlu yapısı ve Avrupa Birliği'nin üzerinde kurulduğu ilkeler ada genelinde muhafaza altına alınacak ve saygı duyulacak. Federal Anayasa adadaki en üst yasa olacak, federasyonun tüm organ ve kurucu devletler üzerinde bağlayıcı olacak. Ortak açıklamada ayrıca, başka bir ülke ile herhangi bir şekilde kısmi veya bütünlüklü birleşme veya herhangi bir bölünme, ayrılma veya kurulu düzenin tek yanlı değişikliğin yasaklanacağı ifade ediliyor. Müzakerelerde “her şey üzerinde anlaşılmadan, hiçbir şey üzerinde anlaşılmamış olacağı” prensibinin gözetileceği kaydedilen ortak açıklamada, temsilcilerin her konuyu, diledikleri zaman, tüm ilgili taraflarla görüşme yetkisine sahip olacağı da kaydedildi. İKİ TOPLUMUN LİDERLERİ GEREKEN SIKLIKTA BİRARAYA GELECEKLER Liderlerin, gereken sıklıkla bir araya geleceği ve nihai karar verme yetkisine sahip oldukları kaydedilen ortak açıklamada, sadece liderlerin varacağı bir anlaşmanın referanduma sunulabileceği hakemliğin ise kabul edilmeyeceği belirtiliyor. Ortak açıklamanın son maddesinde ise görüşmelerin başarıya ulaşması için tarafların olumlu bir ortam yaratmaya çalışacağı, Liderlerin karşı tarafı suçlayıcı oyunlar, olumsuz kamuoyu açıklamaları yapmaktan sakınacağı belirtiliyor. Ortak açıklamada ayrıca tarafların Birleşik Kıbrıs çabalarına ivme kazandıracak güven artırıcı önlemler için de çalışacağı kaydediliyor.