Danimarka hükümetinin, mülteciler ve  vatandaş olmayanları ülkelerine dönmeye teşvik eden parasal destek uygulaması  Türkleri kesin dönüşe yöneltti.

   Avrupa ülkelerine, para kazanıp memleketine dönmek üzere giden ancak  yaklaşık yarım asrı geride bırakan gurbetçilerin bir kısmı, artık geri dönüş  fikrini hayata geçiriyor.

   Danimarka'da sürekli oturum izniyle yaşayan Türk vatandaşı  gurbetçilerden daha önce de kesin dönüşü düşünen ya da maddi teşviği cazip  bulanlar, daha fazla bilgi almak için bugünlerde Türkiye Cumhuriyeti Kopenhag  Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği'nin kapısını aşındırıyor.

    Danimarka hükümetinin önceki yıllarda getirdiği yasal düzenlemeyi  iyileştirmesi ve daha cazip öneri getirmesini değerlendiren vatandaşlar, geri  dönüşü olmayan bu uygulamada sağlıklı bir karar vermeye çalışıyor.

   Türkiye'nin Kopenhag Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşaviri  Ali Rıza Önay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'den Danimarka'ya gelen  ve dönenlerin yıllara göre istatistiklerine bakıldığında, 2007 yılında bu ülkeye  göç eden Türk vatandaşlarının sayısının 810, geri dönenlerin ise 321 olduğunu  ancak 2012'de 675 kişinin Danimarka'dan Türkiye'ye kesin dönüş yaparak ilk defa  giden sayısının gelen sayısını geçtiğini, Avrupa'ya göç tarihinde bunun bir ilk  olduğunu bildirdi.

    - Yaşlılardan çok gençler dönüyor

      Türkiye'ye 2007-2012 yılları arasında kesin dönüş yapanlar arasındaki  yaş dağılımına bakıldığında, ilk sırada 20-29 yaş aralığındakiler bulunuyor. Bu  grubu 30-39 ve 40-49 yaş grubundakiler izliyor.

    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Önay, yaşlıların dönmesi  beklenirken en verimli çağında olan genç grubun Danimarka'yı terk etmesinin çok  ilginç bir durum olduğunu belirterek "Dönenlerin en büyük kısmı 20-29 yaş  aralığında olanlar, bu ilginç. 55-60 yaş üzerindekilerin de daha çok ayrılacağını  düşünürdük. İstihdam edilebilir yaşlarda olan bu insanların niye ayrıldığı  akademik çalışma yapılmasını gerektirecek bir konu aslında" diye konuştu.

     Dönüş nedenleri konusundaki izlenimlerini aktaran Önay, Türkiye'deki  sağlık sisteminde son zamanlarda yapılan iyileştirmelerin, yaşlılara bakım için  yapılan düzenlemelerin yaşlıların dönüşlerini hızlandıran bir etken olduğunu,  orta yaştakilerin ise çocukları Türkiye'ye uyum sağlayacak yaşlarda iken ayrılmak  istediklerini gözlemlediğini aktardı.

    - Danimarka hükümetinin geri dönüş teşvik uygulaması neler içeriyor?

     Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Önay, Danimarka hükümetinin,  yabancıların vatanlarına dönüşleriyle ilgili ilk yasal düzenlemeyi 1 Ocak 2000'de  hayata geçirdiğini ve bu düzenlemenin 2010 yılındaki yeni haliyle daha cazip hale  getirildiğini belirti.

    Son olarak da 1 Nisan 2014'te bir düzenleme yapılarak öngörülen geri  dönüşü teşvik amacıyla verilecek yardım ve peşin para miktarlarının  yükseltildiğini vurgulayan Önay, "Önceki düzenlemede kesin dönüş yapanlar için  öngörülen yardım miktarları artırılarak dönüşü daha cezbedici hale getirmeye  çalıştılar. Ödenecek peşinatlar artırıldı. Son düzenlemeye göre dönüş yapan  yetişkinlere ödenmesi öngörülen para miktarı 127 bin 517 krona çıkarıldı. Bu  miktarın 51 bin kronu peşin, geri kalanı 1 yıl sonra verilecek. Çocuk başına ise  15 bin kron peşin, kalan 23 bin kron ise 1 yıl sonra gönderilmek üzere 38 bin  kron verilmesi öngörülüyor" dedi.

    - "İlgi arttı"

    Önceki düzenlemeden yararlananlar olduğunu fakat peşin verilen para  miktarını yükselten son düzenlemeye ilginin daha fazla olduğunu kaydeden Önay,  kendisine gelen ya da telefon açarak soru soranların arttığını bildirdi.

    Düzenlemedeki önemli noktalara değinen Önay, 1 Nisan tarihli  düzenlemenin detaylarını şöyle anlattı:

    "Öncelikle Danimarka vatandaşlığına geçen Türkler bu yasadan  faydalanamaz. Sadece Türk vatandaşı olup sürekli oturma ve çalışma izniyle  Danimarka'da bulunanlar yararlanabilirler. Düzenlemede, yeniden uyum adı altında  ömür boyu verilen aylık ücretler var. Bundan ise 50 yaşında olup kendine  bakamayacak nitelikte rahatsızlığı olanlar, yaşı ne olursa olsun malulen emekli  olmuş olanlar ya da 55 yaşına gelmiş olanlar yararlanabiliyor. Bu aylık ise ömür  boyu alınacaksa 3 bin 600 kron, 5 yıl alınmak istenirse 4 bin 500 kron olarak  ödenecek. Ancak 5 yıldan sonra kesilir. Düzenlemeye göre, dönüş yapanın tek gidiş  uçak bileti ve iki metreküpe kadar eşyanın taşınma ücretinin karşılanması var.  Ayrıca gidecek kişilerin ülkelerinde iş yeri açma planı varsa açacakları iş  yerleriyle ilgili götürecekleri alet edavat için destek ve bunların taşıma  masraflarına da destek ödemeleri var. Gideceklere Türkiye'deki 1 yıllık sağlık  sigortası masrafları olarak da 6 bin 300 kron verilmesi öngörülüyor."

    - Bankada tasarrufu olanlar için caydırıcı madde

     Öte yandan geri dönmek isteyenlerden bankada belli miktarın üzerinde  tasarrufu olanlar için teşvik miktarı azaltılıyor.

    Düzenlemeden yararlanmak isteyenlerden tek başına yaşayanların bankada  50 bin kron, birlikte yaşayanların ise 100 bin krona kadar tasarruf hakları var.  Bunun aşımında ise ödenecek teşvik miktarında indirime gidilmesi söz konusu.

    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Önay, dönüş yapmak isteyenlerin  bazı belediyelerde sorunla karşılaştığına da değinerek bu belediyelerin, bir  yıllık sağlık sigortası karşılığı olarak öngörülen 6 bin kronluk ödemeyi, yasada  olmadığı halde Türkiye'de yapılacak sağlık masraflarının ibraz edilmesine  bağladığını bildirdi.

    Önay, dönenlerin bir anda Türkiye'deki sağlık sigortası kapsamına  girebilmelerinin mümkün olmadığını da vurgulayarak, yasaya göre Türkiye'de bir  kişinin genel sağlık sigortası primi ödeyerek sağlık sigortası kapsamına girmesi  için belli bir süre Türkiye'de ikamet etmesi gerektiğini hatırlattı.

    - Dönüş isteği ve tereddütler

    Bazı Türk vatandaşları dönüşe hazırlanırken dönmek isteyenlerin önemli  bir kısmı ise tereddüt yaşıyor. Danimarka hükümeti, yurt dışındaki gayrimenkuller  için vergi istediğinden Türkiye'deki gayrimenkullerini bildirmeyen gurbetçiler,  döndükten sonra bu varlıklarının tespit edilerek aylıklarının kesilmesinden  çekiniyor.

    1973 yılında Danimarka'ya yerleşen Sivaslı Ali Soysal, Danimarka  hükümetinin, yıllarca bu ülkeye emek veren ancak şimdi dönmek isteyenlerin  gideceği ülkede geçinip geçinemeyeceğini umarsamadığını ve az bir parayla  göndermek istediğini söyledi.

     "Burada çalışıyorum, burada da iyiyim fakat şu anda kesin dönmek  istiyorum, ille de vatanım diyorum" diyen Soysal, en büyük çekincesinin  Türkiye'deki gayrimenkuller olduğunu belirterek şöyle konuştu:

     "Sorunumuz şu; burada çalışıp da Türkiye'de evi olmayan kimse yok.  Danimarka hükümeti ise 'Türkiye'de gayrimenkulün varsa Danimarka'ya vergisini  ödeyeceksin ve buradan aylık alamayacaksın' diyor, bu yanlış. Geri dönmek  isteyenleri korkutan bu, yoksa Türklerin çoğu dönüş yapar.

     Türkiye'de evim varsa ve Danimarka'ya vergi ödeyeceksem, maaşım  kesilecekse ne yapacağım Türkiye'de. Hükümet iyi bir öneri getirirse Türkiye'deki  gayrimenkullerden dolayı milletin peşine düşmezse bizler kesin vatanımıza  döneriz."

    Soysal, kesin dönüş yapan birkaç arkadaşıyla görüştüğünü ve hepsinin  halinden çok memnun olduğunu da belirterek, gurbetçilerin bulundukları yerlerde  çok problemleri olduğunu ve stres altında olduklarını dile getirdi.

    - "Danimarka hükümeti gelecek hesabı yapıyor"

     Öte yandan çeşitli nedenlerle dönüş yapmayı düşünmeyenler de var.

   Nevşehirli Yusuf Kutluca, Danimarka hükümetinin ilerideki hesabı  yaptığını ve yaşlıların masraflarından kurtulmaya çalıştığını dile getirdi.

    Ailesinin çoğu burada iken dönmek istemediğini anlatan Kutluca, "Babam  1985'te döndü, beyin kanaması geçirip yatalak kaldı. Biz yılda ancak 3-4 kez  gidiyorduk. Yatağa düşünce 'çoluk çocuk hep Danimarka'da, niye döndüm' diye  pişman oldu. Ben dönmek istemem, emekli olunca 6 ay orada 6 ay burada kalırım"  şeklinde düşüncelerini dile getirdi.