BURSA’da endüstriyel fan üreten Türk Hava Kuvvetleri'nden emekli Astsubay Uçak Teknisyeni Fahri Dönmez’in uçma sevdası Türkiye’nin ilk yerli taktik İnsansız Hava Uçağı (İHA) motorunu yapmasını sağladı. 19 Mayıs Üniversitesi’nin hazırlayacağı İHA’ya monte edilecek 80 kilogram itme gücüne sahip motor havalanmaya hazır.
Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı'ndan emekli Astsubay Uçak Teknisyeni Fahri Dönmez, Bursa'daki merkez Yıldırım İlçesi’nde endüstriyel fan üretimi yaptığı atölyesinde Türkiye’de yerli uçak motoru üretimi için önemli bir proje gerçekleştirdi. Emekli olduktan sonra 2004 yılında paraşüt ve paramotor ile uçmaya başlayan Dönmez, paramotorları incelemeye başladı. İlk denemesini testere motorundan hazırladığı paramotor ile yapan Dönmez, yeni mezun makine mühendisi kızı ile proje hazırlayarak KOSGEB’in Ar-Ge ve Inovasyon desteğine başvurdu. Projeleri kabul edilen Dönmez, 2 yıl içinde motorun prototipini hazırladı. Endüstriyel üretime geçmesi için KOSGEB tarafından desteklenen Fahri Dönmez, 400 bin TL yatırım yaparak 36 metrekarelik dükkanında üretime başladı. Özel üretim paramotorlar yapan Dönmez, İHA’larda da aynı motorun kullanıldığını keşfedince ilk yerli motoru hazırladı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın işletmelerini incelediğini ve beğendiğini söyleyen Dönmez, şöyle dedi:
"İki silindirli motorumuzu 19 Mayıs Üniversitesi Havacılık ve Uzay Teknolojileri Uygulama Araştırma Merkezi (UZAYTEM) ile yaptığımız protokol çerçevesinde hazırladık. Araştırma merkezinin 6 metre kanat açıklığındaki insansız hava uçağı için yer testlerimizi yaptık. Merkezin çalışmaları bittiğinde bu motoru deneyeceğiz. Bu bir örnek. Türkiye havacılık motorlarının üretimini gerçekleştirebilir."
AVRUPA’DAKİ TEKNOLOJİ İLE AYNI
Fahri Dönmez, insanları uçurabilen en basit motorlu hava aracı olan paramotordan 11 tane ürettiklerini ve olumlu tepkiler aldıklarını anlatırken şöyle konuştu:
"20 beygir, 36 beygirlik ip starterli ve elektrik marşlı, ip starterli iki motorumuz var. Daha güçlü modellerini hazırlayıp serisini oluşturmaya çalışıyoruz. Avrupa’da üretilen motorların üretiminde kullanılan teknolojiyi kullanarak üretim yapıyoruz. Sadece seramik silindirleri yurtdışından alıyoruz. Ama bunları da yerli üretmek için çalışmalar sürdürüyor. Bunu da başarırsak yüzde 100 yerli olacak."
Atölyede motorların üretimini yapan Makine Mühendisi İsmail Avcı, İHA’ları uçuracak çift silindirli motorun itme gücünün 80 kilogram olduğunu kaydederek, 19 Mayıs Üniversitesi’nin 1 metre pervane ile 50 kiloluk itme gücü istediğini kendilerinin ise bunun üzerine çıktığını vurguladı.