Suriye iç savaşını durdurmak amacıyla askeri muhalefet temsilcileri, Beşşar Esad rejimi, Türkiye, Rusya, İran ve ABD heyetlerinin katılımıyla yarın Kazakistan’ın başkenti Astana’da bir toplantı gerçekleşecek.
Suriye konulu Astana toplantısına katılmak üzere askeri muhalefet  temsilcileri ile danışmanlarından oluşan teknik heyet başkente ulaştı.
Muhalifler öğleden sonra bir iç değerlendirme toplantısı yaparak yarın  başlayacak uluslararası toplantı için hazırlıklarını gözden geçirdi.
Muhalefet heyetini, toplantı devam ettiği sırada Dışişleri Bakanlığı  Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki Türk heyeti ziyaret ederek görüş  alışverişinde bulundu.
Ardından İngiliz, Fransız, Alman ve Danimarkalı diplomatların ortak  heyeti muhaliflerle bir araya geldi. Görüşmede taraflar yarınki uluslararası toplantıya ilişkin karşılıklı  beklentilerini aktardı.
ASTANA’DAKİ İLKLER
Suriye’de 30 Aralık’ta ilan edilen ateşkeste muhalifler adına garantör  olan Türkiye, Rusya ile Astana toplantısının öncülüğünü yapıyor.
Astana’daki uluslararası toplantıda masaya oturacak Suriye Askeri  Muhalefeti Heyeti’nde, iç savaşın önde gelen gruplarınca görevlendirilen toplam  14 kişi yer alıyor. Bu ekipte, Özgür Suriye Ordusu’nun Güney Cephesi  komutanlığından da bir temsilci bulunuyor. Heyetin başkanlığını, sahadaki en  büyük gruplardan İslam Ordusu’nun temsilcisi Muhammed Alluş yapıyor. Hukuk,  siyaset ve medya danışmanlarından oluşan yaklaşık 40 kişilik bir ekip de  Astana’daki gruba refakat ediyor.
Astana’daki toplantının en önemli yönlerinden biri, Suriye askeri  muhalefetinin, iç savaşın başından bu yana görüşmelere en geniş katılımı  sağlaması. Diğer taraftan Astana’ya katılmayan Ahraruş Şam gibi bazı gruplar ise  ateşkes sürecine tam olarak uyuyor.
Diğer taraftan muhalifler Ankara’daki hazırlık toplantılarında yıllar  sonra ilk kez büyük oranda görüş birlikteliği sağladı. Batı başkentlerinde yapılan diğer toplantılardan farklı olarak, masada  bulunanların tamamını bu sefer ilk kez sahada savaşanlar askeri gruplar  oluşturuyor.
Türkiye ve Rusya’nın öncülüğünde sağlanan bir diğer “ilk” de askeri  muhalefet ile Esed rejiminin 6 yıllık iç savaşta aynı masada ilk kez doğrudan  görüşmeler yapacak olması. Daha önce Cenevre’de esir değişimi ve bazı güven  artırıcı tedbirler için oldukça kısa ve dar kapsamlı bir temas olmuştu.
Ayrıca, Rusya ve İran da ilk kez askeri muhalefeti bir araya gelmiş  haliyle toplantı masasında karşılarında görecek.
ÖNCELİK ATEŞKES İHLALLERİNİN DURDURULMASI
Suriye Askeri Muhalefeti Heyeti üyelerinin AA’ya verdiği bilgiye göre,  muhalifler yarınki toplantıda, Beşşar Esad ordusu ve rejim yanlısı yabancı  terörist grupların ateşkes ihlallerini, yerleri harita üzerinde işaretlenmiş bir  rapor şeklinde sunacaklar.
Rejim güçlerinin ihlallerinin durdurulmasını isteyen muhalifler, 30  Aralık’ta yürürlüğe giren ateşkesten sonra Esad ordusu ve İran destekli  Hizbullah’ın başkent Şam’ın Doğu Guta bölgesi ile batı kırsalındaki Barada  Vadisi’nde ele geçirdiği bölgelerden geri çekilmesini şart koşacak.
Esad ordusu ve bilhassa Hizbullah şu ana kadar, Halep ilinin güney ve  batı kırsalı, Lazkiye ili kırsalı, İdlib ili merkezi ve kırsalı, Şam'ın Doğu Guta  bölgesindeki ilçe ve beldeler, Madaya ve Zebadani ilçeleri, Hama ve Humus  illerinin kuzeyinde muhaliflerin kontrolündeki yerleşimler ile ülkenin  güneyindeki Deraa ilinde yüzlerce kez ateşkes ihlalinde bulundu.
Rejimin ve garantörü Rusya’nın, ateşkes ihlalleriyle ilgili adım  atması halinde, muhalifler iki güven artırıcı önlemin hayata geçirilmesini  önerecek.
Bu tedbirlerden ilki, Şam ve Humus’ta rejim kuşatması altında insani  krizin derinleştiği çok sayıda bölgeye insani koridor açılması olacak.  Muhalifler, rejim hapishanelerindeki binlerce siyasi tutuklunun da serbest  bırakılmasını isteyecek.
TOPLANTININ KATILIMCILARI
Kazakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, yarın  Rixos otelinde yerel saatle 13.00’da başlayacak Suriye konulu toplantının ertesi  gün saat 13.00’da sona ereceği belirtildi.
Açıklamada, basına kapalı gerçekleşecek görüşmelere rejim ve muhalefet  temsilcilerinin yanı sıra Türkiye, Rusya, İran, ABD ve BM Genel Sekreteri Suriye  Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın katılacağı kaydedildi.
Türkiye ve Rusya, toplantının en verimli şekilde geçmesini sağlamak  amacıyla katılımcı ülke sayısının sınırlı tutulmasında mutabık kalmıştı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ı hedef alan açıklamalarından  rahatsız olan Tahran yönetimi, Washington’ın katılımını engellemeye çalışmıştı.  Ancak Türkiye ve Rusya, ABD’nin dışlanmasını uygun bulmamıştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de toplantıya Suriye Özel  Temsilcisi Alexander Lavrentiev’i göndermesi bekleniyor. Heyette Rusya  Dışişleri’nin Ortadoğu ve Afrika’dan sorumlu Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov da  bulunacak.
Esad rejimini, Birleşmiş Milletler Temsilcisi Beşşar el-Caferi’nin   başkanlık ettiği heyet temsil edecek.
TÜRKİYE’NİN ÇABALARI
Türkiye ve Rusya’nın doğu Halep’teki sivil nüfus ve savaşçıların  tahliye edildiği operasyonun ardından iç savaşı sona erdirecek yeni bir  inisiyatif üstlenmesi, Batı başkentlerini rahatsız etmişti.
Batı yönetimlerinden Kazakistan’daki buluşma için destek açıklaması  gelmesine karşılık görüşmelerin Astana’dan hemen sonra tümüyle Cenevre’ye  taşınması gerektiği mesajı veriliyor.
Diğer taraftan görevi sona eren Başkan Barack Obama yönetiminin Suriye  sahasında görevli uzantıları, çok sayıda muhalif gruba Astana’ya gitmemeleri  yönünde baskı yapmıştı. Suriye askeri muhalefetinin, gerek ateşkes sürecine sadık kalması  gerek geniş bir katılımla Astana'ya gelmesi Türkiye’nin tek başına sağladığı bir  başarı olarak görülüyor.
AA muhabirine bilgi veren Türk yetkililer de Ankara’nın başarısının  Rusya’nın beklentilerinin dahi üzerinde olduğuna dikkati çekti.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye’nin 30 Aralık’ta başlayan ateşkes ve  sonrasında garantörlük görevini başarıyla yerine getirmesine paralel olarak  Rusya’dan rejim güçleri üzerinde  aynı sonucu almasının gerekliliğine dikkati  çekti.