GEÇEN yıllarda Türkiye'nin en çok vergi veren kuruluşu olan Tüpraş'ın vergi öncesi karında rekor düşüş oldu. Bunun da satış hacmi ve petrol fiyatındaki düşüş, rafineri marjlarındaki gerileme ve faaliyet karında azalma, kur farkı giderinin etkisi ve Rekabet Kurumu tarafından kesilen 412 milyon lira cezanın 4'te 3'ü oranında ödenecek 309 milyon TL için ayrılan karşılık nedeniyle, geçen yıl 1 milyar 350 milyon TL düzeyindeki Vergi Öncesi Kar, bu yıl sadece 13 milyon TL'de kaldı.
Tüpraş'tan yapılan açıklamada, 2013 yılında Akdeniz Rafinaj Sektörü'nün, global ürün dengesizlikleri ve küresel finans sistemindeki değişikliklerden olumsuz etkilendiği hatırlatıldı. 2013 yılına 113 dolar/varil düzeyinde başlayan hampetrolün, ekonomik ve jeopolitik olayların etkisi ile dalgalı seyir izleyerek yılı 110 dolar seviyesinden kapattığı belirtilen açıklamada, Avrupa ve Akdeniz petrol ürün taleplerinin de zayıf bir seyir gösterdiği belirtildi. Açıklamada, şöyle denildi:
"Küresel talebin itici gücü olması beklenen Çin ve Hindistan’da talebin özellikle orta distilat katmanında yatay seyretmesi yanında, yapılan kapasite artışları arz talep dengesini bozmuştur. Öte yandan, 20 dolar/varil seviyelerine kadar yükselen WTI hampetrol fiyat avantajı ve düşük doğalgaz maliyeti ABD rafinerilerini sektör genelinden olumlu yönde ayrıştırmıştır. Yüksek kapasite kullanımı ABD’nin motorin ihracatını artırırken, benzin dahil olmak üzere net ürün ihracatçısı olmasını sağlamış, Avrupa ve Akdeniz bölgesine artan ihracat bölgemizdeki rekabeti daha da zorlaştırmıştır."
İRAN YAPTIRIMI VE IRAK'TAKİ İSTİKRARSIZLIK
"İran yaptırımları ve Irak’ta süre gelen istikrarsızlığın yanı sıra, Ural hampetrolünün daha yüksek oranda Asya Pazarı'na yönelmesi, ağır hampetrol fiyatlarını yükseltmiş ve 2012 yılında 4.21 dolar/varil olan Akdeniz Rafineri Marjı, yüzde 60 oranında azalarak, 2013 yılında 1.67 dolar/varil düzeyine gerilemiştir. Bununla birlikte, Tüpraş’ın net rafineri marjı Akdeniz referans marjından daha iyi performans göstermiş, 2013 yılında geçen yıla göre 0.86 dolar/varil azalarak 2.45 dolar/varil seviyesinde gerçekleşmiştir. Değişen pazar dinamikleri ve artan riskler doğrultusunda gerçekleştirilen üretim ve satış optimizasyonlarına bağlı olarak, toplam kapasite kullanımı yüzde 81.6’dan yüzde 79.1 seviyesine düşmüştür. Bu çalışmalar sonucunda beyaz ürün verimi yüzde 2.1 artarken, toplam ihracattaki 1 milyon 16 bin ton (yüzde 17) azalmanın, 786 bin tonu düşen fuel-oil ihracatından kaynaklanmıştır. İhracattaki düşüşe ilave olarak ithal motorindeki 365 bin ton azalmanın yarattığı satış kaybı nedeniyle toplam ürün satışları 1 milyon 358 bin ton (yüzde 5.3) azalmıştır."
KARDAKİ REKOR DÜŞÜŞ
Açıklamada, vergi önceki kardaki rekor düşüş ise şöyle açıklandı;
"Satış hacmi ve petrol fiyatındaki düşüşe paralel olarak, satış gelirleri geçen yılın yüzde 3.2 altında gerçekleşmiş, rafineri marjlarındaki gerileme ve faaliyet karında azalmanın yanısıra, kurdaki yükseliş ile oluşan kur farkı giderinin etkisi ve Rekabet Kurumu tarafından kesilen 412 milyon TL cezanın 4'te 3'ü nispetinde ödenecek 309 milyon TL için ayrılan karşılık neticesinde, geçen yıl 1 milyar 350 milyon TL düzeyinde olan vergi öncesi kar, bu yıl 13 milyon TL olarak gerçekleşmiştir."
DÖNÜŞÜM PROJESİNE 2.2 MİLYOR DOLAR
Tüpraş açıklamasında, 2013 yılında Fuel Oil Dönüşüm Projesi yatırım teşvikinden kaynaklanan 1.2 milyar TL ertelenmiş vergi geliri nedeniyle net dönem karı 1.2 milyar TL seviyesinde oluştuğu da hatırlatılarak şöyle denildi:
"Dalgalı ve risk unsurlarının arttığı bir ortamda hız kesmeden yatırımlarına devam eden Tüpraş, 2013 yılında fuel oil dönüşüm projesi dahil olmak üzere, toplam 2.8 milyar TL yatırım harcaması gerçekleştirmiştir. Kasım 2014’te devreye girdiğinde ülkemiz cari açığının azaltılmasına ve Tüpraş’ın faaliyet karlılığına önemli katkı sağlayacak Fuel Oil Dönüşüm Projesi'nde başlangıçtan bugüne kadar 2.2 milyar dolar harcanmıştır. 2014 Ocak ayı sonu itibariyle projenin yüzde 92'si tamamlanmıştır. Tüpraş, sürdürülebilir karlılığını arttırmak için başlattığı yatırımlarına basiret ve istikrarla sürdürerek risklerini en iyi seviyede yönetip, verimliliğini arttıracak yenilikçi uygulamalarla, ülkemizin petrol ürünleri ihtiyacını karşılamaya, hissedarlarımız ile iş ortaklarımız için değer üretmeye devam edecektir."

MB(MB/İD) (FOTOĞRAFLI)