Gülseli KENARLI / İSTANBUL, 8 Temmuz () - BİLİM Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verilmlilik Genel Müdürlüğü'nün üç aylık istatistikleri de, başta kömür üretimi olmak üzere, madencilikte verimliliğin de yılın ilk çeyreğinde hızlı yükseldiğini gösterdi.
Bakanlık verilerine göre, Madencilik Ve Taş Ocakçılığı sektöründe, 2013 yılının ilk çeyreğinde 90.37 olan çalışan kişi başına üretim endeksi, 2014 yılında 98.95'e yükseldi. Veriler, Soma öncesi bu alanda çalışan kişi başına üretim endeksinin 8.58 puan birden yüseldiğini gösterdi.
Endeksin alt kollarından "kömür ve linyit çıkartılması"nda, 2013 yılının ilk çeyreğinde 86.32 olan verimlilik endeksi, 2014 yılının ilk çeyreğinde 94.91 düzeyine yükseldi. Taş kömür madenciliğinde verimlilik de, 2013 yılının ilk çeyreğinde 79.14 olan düzeyinden, 2014 yılının aynı döneminde 12.32 puan birden artışla 91.46 düzeyine yükseldi.
Linyit madenciliğinde, 2013 yılının ilk çeyreğinde 85.96 olan çalışan kişi başına üretim endeksi, 2014 yılının aynı döneminde 6 puanlık yükselişle 91.95 düziyine çıktı.
Çalışan kişi başına üretim endeksinde metal madenciliğinde de 2014 yılında artış olduğu görüldü. Demir cevherleri madenciliğinde 2013 yılı ilk çeyreğinde 96.93 olan verimlilik, bu yılın aynı döneminde 12.51 puan birden artışla 109.44 düzeyine yükseldi. Diğer demir dışı metal cevherleri madenciliği ise 2013 yılının ilk çeyreğinde 102.26 olan endeks, 2014 yılının ilk çeyreğinde 1.07 puan artışla 103.33'e çıktı.
"VERİMLİLİK ARTIŞI MAKİNALAŞMAYLA OLMALI"
'nın sorularını yanıtlayan Marmara Üniversitesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Özgür Müftüoğlu, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Madencilik Ve Taş Ocakçılığı sektöründe kişi başına üretim endeksinin 100'ün altında görünse de, emek yoğun bir sektör olarat madencilikte bu oranların yüksek kabul edildiğine dikkat çekerek, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Makinalarla kömür çıkarılıyor olsa verimlilik daha da artacaktır. Ancak sağlıksız çalışma düzeninde işçilerin verimliliği azalır. Madencilik alanında Türkiye küresel olarak ucuz maliyetle rakebet etmek istiyor. Maliyetleri düşürmek için çalışanların hayatını tehlikeye atılıyor. Küresel rekabet üzerinden değerlendirme yapıldığında; termik santraller ithal kömür alıyorum dediği zaman daha düşük seviyeleredeki madenlerle mücadele ettiği için, bu durum Türkiye'nin koşullarını da aşağıya çekiyor" dedi.
"DAHA AZ İŞÇİYLE DAHA ÇOK KÖMÜR ÇIKARMA VAR"
Türkiye'deki madenlerde verimlilik artışının insan gücüne dayandırıldığını vurgulayan Özgür Müftüoğlu, Soma'da yaşanan faciada işçilerin kapasitelerinin üzerinde çalıştığına dikkat çekti ve şöyle devam etti:
"Soma işvereni, 1 ton kömürün maliyetini 20 dolara düşürdükleri söylemişti. Bu söylediğinde zaten verimlilik artışının emeğe dayalı olduğu gizli. Madencilerin mesai saatleri ve madenlerde ki teknoloji yatırımları hakkında anlattıklarıda bize ipucu veriyor. Bu, insan yaşamını hiçe sayan bir çalışma ortamı. Orada daha az işçiyle daha çok kömür çıkarma var. Türkiye Kömür İşletmeleri, 'Siz ne kadar kömür çıkarıyorsanız biz alırız' diyor; yani, satışı garanti. Bu durumda iş veren de daha fazla kâr peşine düşüyor. Teknolojik yatırımlar, makina ve tesisat yatırım maliyetlerini artırıyor. Emeği daha fazla çalıştırarak, çalışma düzenini hiçe sayan koşullarda, iş güvenliği önlemleri almayarak, ucuza işçi çalıştırarak maliyetleri daha fazla düşürüyorlar. Madenlerde yeterli tedbirlerin alınmaması, çıkabilecek olaylarda, çalışanların madenden tahliye edilmesi, teknoloji yatırımları, işveren tarafından maliyet olarak görülüyor. İş veren bu yatırımları yapmadığı zaman cinayete dönüşen iş kazaları meydana geliyor."
MADENCİLİKTE VERİMLİLİK / 2013 İLK ÇEYREK
Kömür ve linyit çıkartılması 86.32
Taş kömürü madenciliği 79.14
Linyit madenciliği 85.96
Demir cevherleri madenciliği 96.93
Demir dışı cevherler madenciliği 102.26
MADENCİLİKTE VERİMLİLİK / 2013 İLK ÇEYREK
Kömür ve linyit çıkartılması 94.91
Taş kömürü madenciliği 91.46
Linyit madenciliği 91.95
Demir cevherleri madenciliği 109.44
Demir dışı cevherler madenciliği 103.33
(FOTOĞRAFLI)
