Gülseli KENARLI / İSTANBUL, 9 Temmuz () - PETROKİMYA'DA hammade üreticileri lehine alınan koruma önlemlerine, sektörün nihai ürün üreticileri itiraz ediyor. Plastik maddeler ve ambalaj üreticileri, koruma önlemlerinin yatırımların önünü kestiği uyarısı yapıyor.
Türkiye'de, pet şişe ve ambalaj ürtetiminde hammade olarak kullanılan polietilen tereftalat (PET) ve polietilen (PE) ithalatında koruma önlemleri uygulanıyor. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlanan ithalatta korunma önlemlerine ilişkin Ekonomi Bakanlığı tebliğine göre, koruma önlemleri süren PET ithalatına soruşturma açılmasına karar verildi. Sektör ise, bu durumun ciddi bir plastik üreticisi olan Türkiye'deki yatırımları etkileyeceği görüşünde.
PLASTİK SEKTÖRÜNÜN EN ÖNEMLİ HAMMADDESİ
Oyuncaklardan ev eşyalarına, şampuandan, her türlü sıvı ambalajına kadar geniş bir alanda doğrudan tüketici ürünlerinin üretilmesi kullanıldığı için önemi her geçen gün artan bir hammadde olan polietilen Türkiye'de sadece Petkim tarafından üretiliyor. Ancak, üretilen PE sektörün talebinin çok altında kaldığı için, açık ithalatla kapatılıyor. Polietilenin ithalatı sıralamasında Türkiye, dünyanın en büyük 6'ncı ithalatçı ülkesi konumunda bulunuyor.
PLASFED raporunda, 2013 yılı sonu itibariyle Türkiye'de 1 milyon 794 bin ton polietilen hammadde kullanıldığı ancak yerli üretim toplam miktarının 354 bin ton olarak gerçekleştiği belirtildi. Rapora göre, geçen 5 yıl içinde PE üretimi azaldı, ithalatı ise yüzde 14 arttı. Buna karşılık iç tüketim düzenli olarak yıllık ortalama yüzde 11 yükseldi. Bu olgu nedeniyle 2009'da toplam yurtiçi tüketimin yüzde 76'sı ithalatla karşılanırken, 2013 yılında bu oran yüzde 84'e çıktı. Aynı trendin devam etmesi halinde ise Türkiye'nin 2018 yılında PE iç pazar büyüklüğü 2.9 milyon tona ulaşacak.
Mevcut üretimin yüzde 17'sinin ihraç edileceği varsayımı altında da iç pazarın ithalatla karşılanma oranı yüzde 89'a, ithalat hacmi de 2013 yılındaki 2.5 milyar dolardan, 6.9 milyar dolara yükselecek.
SERBEST BÖLGEDE ÜRETİLEN İTHAL ÜRÜN
'nın sorularını yanıtlayan İstanbul Kimyasal Madde İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz, plastik ambalaj üretiminde kullanılan PET'te Türkiye'nin dünyada ki büyük üreticilerinden biri olduğunu hatırlatarak koruma önlemlerinin yurtdışı ve serbest bölge yatırımlarında üreticilerin olumsuz etkileneceğine dikkat çekti ve ekledi:
"Yunanistan'da üretim yapan firmamız var. Bunun üretimi Türkiye'ye ithal ürün olarak gelecek ve koruma önlemlerinden dolayı yerli bir firmamız olumsuz etkilenecek. Ayrıca serbest bölgelerde büyük yatırımlar var. Serbest bölgelerde üretilen PET ithal ürün sayılacak, bu da yatırımcıyı olumsuz etkileyecektir."
PİYASA FİYATLARINDAN İTHALATA YEŞİL IŞIK
Murat Akyüz, PET hammaddesinin ambalaj sanayiinde kullanılan bir ürün olduğunu hatırlatarak, bu hammaddenin yüksek tüketiminden dolayı üretimin ve yatırımın arttığına dikkat çekiyor. Türkiye'nin ciddi bir plastik üreticisi olduğuna dikkat çeken Akyüz, "Biz üretiyoruz ve farklı farklı yerlerden ülkemize hammaddeler geliyor. Bir koruma önlemi alındı geçtiğimiz dönemlerde" dedi.
İthal edilen ürünün dünya piyasa fiyatlarında olması durumunda bir koruma önlemi almaya gerek olmadığını belirten Akyüz, "Türkiye'de plastik üretimi yatırımları artıyor. Petkim'in hammadde yatırımının devreye girmesi bekleniyor" diye konuştu.
"ÜRETİCİ SAYISI ARTABİLİR"
Türkiye'nin plastik üretiminde önde giden ülkelerden biri olduğuna vurgu yapan Akyüz, "Plastik üretiminde liderliğe oynayan bir ülke konumundayız" dedvi ve ekledi:
"Şu ana kadar PE üretimine yatırım yapacağız diyen şirketlerden bir yatırım göremedik. Koruma önlemi olmaz ise düşük fiyatlı hammadde aldığı için üretici sayısı daha da artabilir. Yurtdışında bazı dönemlerde hammadde tedariki hassasiyetleri artabiliyor. Hammadde olmadığı dönmelerde ithalatta sıkıntı yaşanabilir. Üreticiler kendi ülkelerine ilk olarak tedarik sağlayabilirler, bu da hammaddenin kısıtlı olduğu dönemlerde diğer ülkeleri etkileyebilir."
PETKİM'İN YENİ YATIRIMI DEVREYE ALINIYOR
Petkim, temel hammadde üretimi yapan etilen fabrikasındaki yatırımın devreye alınması için üretime geçici olarak ara verecek. Şirket bu süre içinde nihai ürün satışlarını sürdürmek için hammadde ithalatı yapacak. Şirketin, Kamuyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) yaptığı açıklamada, 21 Temmuz'da başlayıp toplam 105 gün sürmesi beklenen bu dönem içinde fabrikanın planlı bakımının da yapılacağı belirtildi.
Petkim, 118 milyon dolarlık yatırımla, Etilen Fabrikası kapasitesini artırırken, aynı zamanda enerji ve hammadde birim tüketimlerini azaltarak üretimde operasyonel verimlilikleri de artırmayı hedefliyor. Yatırımın devreye alınma aşamasına geldiği ifade edilen açıklamaya göre, 118 milyon dolarlık yatırım ile etilen üretim kapasitesi yüzde 13 artarak yılda 588 bin ton düzeyine çıkacak ve üretiminde enerji ve hammadde birim tüketimleri de azalacak.
"STRATEJİK BİR YAKLAŞIM İÇİN BİZ HAZIRIZ"
Raporu değerlendiren PLASFED Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Aksoy da, hem Türkiye hem de dünyada polietilen hammaddenin ağırlığının devam edeceğini, Türkiye açısından ise ithalata bağımlılığın daha da artması olasılığı bulunduğunu vurguladı ve şöyle devam etti:
"PE sadece ülkemizin önemli kuruluşu Petkim tarafından üretiliyor ancak ihtiyacımızı karşılayamıyoruz. Bu alanda sağlıklı bir tedarik zincirinin olması çok önemli. Elbette sanayicilerimizin birincil isteği, yurt içinden bu hammaddeyi tedarik edebilmek. Plastik sektörüne yönelik stratejik bir yaklaşım için biz hazırız. Sektörümüzün en önemli yapısal sorunlarından biri hammadde. Bu alandaki büyük yatırımların tamamlanmasını heyecanla bekliyoruz. Çünkü hammaddede dışa bağımlılık hem kur, hem de pazar, hem de tedarik süreçleri açısından risklerimizi büyütüyor. Petrokimya yatırımlarının çok büyük maliyetli yatırımlar olması nedeniyle bu alanda kamu destekli geniş katılımlı bir çözüm sürecini başlatmamız kaçınılmaz görünüyor."
(FOTOĞRAFLI)
